Ông Tạ Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ thị trường châu Âu - châu Mỹ cho biết, tính từ đầu năm đến nay, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng thời trang bao gồm dệt may và da giày tại một số thị trường trọng điểm chứng kiến đà sụt giảm tương đối mạnh. Cụ thể, thị trường Hoa Kỳ, kim ngạch xuất khẩu lần lượt giảm 22,7% và 32% so với cùng kỳ.

Thị trường Châu Âu (EU) cũng chứng kiến đà giảm tốc xuất khẩu tương tự, khi kim ngạch xuất khẩu da giày giảm 19%, còn dệt may có tín hiệu tích cực hơn khi tăng trưởng 12,3%. Xuất khẩu ngành hàng gỗ và đồ gỗ sang Hoa Kỳ và EU đối mặt với tình trạng thậm chí còn ảm đạm hơn, lần lượt giảm 27% và 40% trong 8 tháng đầu năm 2023.

Các doanh nghiệp Hoa Kỳ, châu Âu trưng bày sản phẩm để tìm kiếm nguồn cung dệt may từ Việt Nam

Lý giải vấn đề này, ông Freek Jansen, Giám đốc mua hàng, Deventrade B.V cho rằng, thời gian qua, các thị trường xuất khẩu trọng điểm của nhóm ngành thời trang, đồ gia dụng của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU, các nước Đông Bắc Á… ngày càng đặt ra những tiêu chuẩn mới, đòi hỏi khắt khe hơn từ thị trường, liên quan đến xanh hóa chuỗi sản xuất và cung ứng, các tiêu chí phát triển bền vững, sản xuất tuần hoàn… đặt ra những thách thức chưa có tiền lệ cho doanh nghiệp xuất khẩu trong nước.

Mới đây nhất, thị trường EU đã đưa ra chính sách sử dụng sản phẩm tái chế đối với sản phẩm dệt may và tăng tốc thực thi chiến lược dệt may tuần hoàn và bền vững đề ra từ năm 2022. Không dừng lại đó, giữa tháng 5 vừa qua, EU cũng đã ban hành đạo luật về Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), áp dụng từ ngày 1-10 tới đây. Quy định này buộc các nhà nhập khẩu vào EU phải báo cáo lượng phát thải carbon trong hàng hóa. Hay vào cuối tháng 6, EU đã ban hành Quy định Chống suy thoái rừng (EUDR). Theo đó, các công ty kinh doanh gỗ và các sản phẩm phái sinh tại EU phải chứng minh hàng hóa mà họ bán không liên quan đến hoạt động phá rừng từ sau năm 2021…

Tập đoàn Uniqlo Nhật Bản cũng gia tăng tìm kiếm nguồn cung ứng dệt may tại Việt Nam

Những điều này đã khiến doanh nghiệp Việt Nam thu hẹp thị phần, khó tiếp cận đơn hàng, lượng tồn kho khá lớn sau thời kỳ nhập hàng để phòng ngừa đứt gãy chuỗi cung ứng. Mặt khác, các doanh nghiệp đứng trước sức ép buộc phải chuyển đổi xanh, chuyển đổi số để giữ đơn hàng và thị phần. Cũng theo nhìn nhận của Bộ Công thương, hiện nhóm các mặt hàng thời trang, nội thất và đồ gia dụng của Việt Nam hiện vẫn có nhiều lợi thế cạnh tranh, đặc biệt là về chất lượng sản phẩm, trình độ kỹ thuật, khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe về lao động, môi trường.

Đặc biệt, các ưu đãi thuế quan từ 16 FTA đã giúp Việt Nam vươn lên trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới về nhóm ngành hàng này. Trong đó, Việt Nam hiện là nước xuất khẩu lớn thứ 2 về da giày, thứ 3 về dệt may và thứ 5 thế giới về gỗ và sản phẩm từ gỗ vào năm 2022.

Tại hội thảo, các chuyên gia trong nước và quốc tế đồng loạt chỉ ra rằng, để có thể gia tăng sự hiện diện của các mặt hàng thời trang, nội thất và gia dụng vào các hệ thống phân phối nước ngoài, các doanh nghiệp trong nước cần nhanh chóng chuyển đổi chuỗi sản xuất và cung ứng theo hướng xanh hóa, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững. Bên cạnh đó, với đặc thù là những ngành hàng đòi hỏi phải liên tục thay đổi mẫu mã, phù hợp với xu thế, thị hiếu thị trường, do vậy doanh nghiệp trong lĩnh vực cần luôn chủ động, có chiến lược rõ ràng và cập nhật xu hướng thời trang thường xuyên tại các thị trường xuất khẩu.