Ngày 21/11/2023, Diễn đàn Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ thường niên năm 2023 với chủ đề "Nâng tầm – Khởi động" do Bộ Công Thương phối hợp với Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, chính quyền các bang Oregon và Colorado, Hoa Kỳ tổ chức với hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.

Tại Diễn đàn, bà Barbara Weisel – nguyên Trợ lý Đại diện Thương mại Hoa Kỳ đã bày tỏ sự tin tưởng vào hợp tác chiến lược toàn diện của 2 nước. Bà Barbara khẳng định, giá trị kiến tạo được trong quan hệ hợp tác chiến lược này thực sự rất to lớn. Việc nâng cấp quan hệ cả 2 bên cho rằng, không một bên nào coi đây là mối quan hệ tĩnh mà là mối quan hệ năng động, phát triển với nhiều hứa hẹn hợp tác và nhiều cơ hội trong tương lai.

Bà Barbara Weisel – nguyên Trợ lý Đại diện Thương mại Hoa Kỳ. Ảnh chụp màn hình

Theo bà Barbara, trong những năm gần đây, thị trường Việt Nam phát triển mạnh mẽ và ổn định, lực lượng lao động trẻ và có học thức, tinh thần kinh doanh cũng đã khiến Việt Nam trở thành nước được hưởng lợi hàng đầu từ sự quan tâm của nhiều quốc gia, nhiều công ty. 

Nhờ sự dịch chuyển chuỗi cung ứng này cùng yếu tố khác, Việt Nam đã đạt được mức tăng thị phần tại Hoa Kỳ lớn nhất so với bất cứ quốc gia nào. Hoa Kỳ cũng trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm gần 1/3 kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. Và xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ trong năm nay tiếp tục tăng, tính đến tháng 9 đã tăng gần 15%. Tuy nhiên, xuất khẩu của Hoa Kỳ sang Việt Nam chưa có sự tăng trưởng mạnh dẫn đến thâm hụt thương mại ngày càng tăng. Đây là một vấn đề cần theo dõi.

Cách tốt nhất là phải thông qua một Hiệp định thương mại tự do

Đưa ra lời khuyên để phát triển hơn nữa quan hệ thương mại 2 nước, bà Barbara Weisel nói: "Nhiều người đang hỏi, điều gì tiếp theo và chúng ta sẽ đi đâu từ đây? Tôi vẫn giữ quan điểm rằng, cách tốt nhất và trực tiếp nhất để thúc đẩy khả năng phục hồi chuỗi cung ứng, chuyển đổi năng lượng sạch, chuyển đổi kỹ thuật số... là chúng ta phải thông qua một Hiệp định thương mại tự do. Nhưng chúng ta không có khả năng, ít nhất trong thời điểm hiện tại".

Tuy nhiên, cũng có những sáng kiến khác có thể thúc đẩy quan hệ kinh tế Việt Nam - Hoa Kỳ và các ưu tiên cụ thể của cả 2 nước. 

Về trụ cột chuỗi cung ứng, Việt Nam và Hoa Kỳ nên tích cực hợp tác để đi đầu trong việc xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể nhằm tăng khả năng phục hồi và khả năng cạnh tranh của các lĩnh vực mà cả hai coi là ưu tiên gồm chất bán dẫn và khoáng sản quan trọng. 

Hai nước cũng nên xem xét, đàm phán các hoạt động cụ thể theo ngành để thúc đẩy các cách tiếp cận, và tiêu chuẩn quy định chung trong các lĩnh vực mà Việt Nam và Hoa Kỳ nhắm đến để tăng cường hơn nữa về thương mại và đầu tư. 

Theo bà Barbara Weisel 2 nước không nên chần chừ và mất thời gian thêm nữa, cả Hoa Kỳ và Việt Nam cần hành động nhanh chóng xây dựng tiếp đà của những tháng gần đây. Cần thúc đẩy thực hiện và đảm bảo các kế hoạch lớn được đặt ra sẽ mang lại lợi ích kinh tế cụ thể và có ý nghĩa cho cả hai bên. Cả hai đều có những ưu tiên về chính sách và cạnh tranh, nhưng điều quan trọng là không thể để những nỗ lực này bị mòn mỏi và có nguy cơ bỏ lỡ thời điểm tốt như hiện tại. 

Thứ hai, điều quan trọng là các sáng kiến kinh tế khác nhau Việt Nam và Hoa Kỳ đang hợp tác phải được xem xét một cách tổng hợp. Chúng ta đã theo đuổi rất nhiều sáng kiến song phương và khu vực trên nhiều lĩnh vực, một số có thể chồng chéo và một số sáng kiến đòi hỏi phát triển hơn nữa. Các sáng kiến này phải được điều hành bởi các bộ và các cơ quan khác nhau và không có sự liên kết trực tiếp giữa các sáng kiến.

Thứ ba, Hoa Kỳ và Việt Nam cần thiết lập các cơ quan tham vấn chặt chẽ và thường xuyên với tư nhân. Có thể hữu ích khi thành lập một nhóm tư vấn kinh doanh liên ngành để chúng ta có thể lắng nghe thường xuyên.

Thứ tư, ngay cả khi Việt Nam và Hoa Kỳ tập trung vào các cơ hội để xây dựng các mối quan hệ song phương trong tương lai, cả 2 cũng cần phải cảnh giác với các dấu hiệu xung đột thương mại đang nổi lên. Cả 2 bên cần cam kết giải quyết nhanh chóng các vấn đề có thể phát sinh làm chệch hướng nỗ lực của cả 2 nước.

"Cuối cùng, chúng ta đã đạt được rất nhiều quan hệ về quân sự, an ninh chính trị của 2 nước và bây giờ chúng ta cần tập trung vào nâng cao quan hệ kinh tế lên tầm vóc xứng đáng. Những diễn biến chính trị có thể đặt ra thách thức cho công việc phía trước, nhưng tôi tin rằng những lợi ích chung trong việc xây dựng mối quan hệ chung chiến lượng thương mại rộng lớn hơn và lâu dài. Tôi tin tưởng rằng, mối quan hệ của 2 nước sẽ được đưa lên một tầm cao mới", bà Barbara Weisel nói.

Hữu Hưng